Kiedy Polska się jednoczyła w czasach Łokietka i Kazimierza Wielkiego, losy Mazowsza były nieco zagmatwane. Mazowsze od dawna było celem najazdów Litwinów i Krzyżaków, szukało pomocy w Czechach, początkowo nie wiążąc się z Polską. Dopiero od czasów Jagiełły księstwo Mazowieckie zostało lennikiem Polski i stało się jej wiernym sojusznikiem. Pomimo trudnej sytuacji Mazowsza i zagrożenia najazdami Mazowsze dość późno zaczęło budować zamki murowane. Można powiedzieć, że kiedy Krzyżacy powoli kończyli z budową nowych ceglanych zamków, to książęta mazowieccy zaczynali je budować. Zamek w Ciechanowie zaczęto budować w 1399 roku, ceglany zamek w Czersku budowano od 1388 roku, zamek graniczny w Liwie zaczęto budować przed 1429 rokiem, zamek w Płocku jest tu wyjątkiem, bo budowano go już w pierwszej połowie XIV wieku. Podobnie było z zamkami biskupimi, na przykład murowany zamek biskupi w Pułtusku zaczęto budować dopiero w XV wieku. Więcej o zamkach mazowieckich – https://discover.pl/zamki-mazowieckie/
Jednym z ważniejszych zamków książąt mazowieckich był zamek w Ciechanowie (https://discover.pl/zamek-ksiazat-mazowieckich-w-ciechanowie/), który na początku XV wieku pełnił rolę zamku granicznego, a jednocześnie był siedzibą księcia mazowieckiego Janusza I. Zamek zbudowano nad rzeką Łydynią, w dość prostej formie. Prostokąt murów 48×57 metrów, dwie wieże chroniące bramę i budynek przy bramie dla załogi. Pusta przestrzeń dziedzińca miała być schronieniem dla mieszkańców Ciechanowa. Po wojnie z Krzyżakami w 1410 roku książę Janusz I przebudował zamek na swoja rezydencję. Dziedziniec podniesiono o 1,5 metra wykładając go brukiem. Od zachodu wybito nową bramę, która prowadziła na przedzamcze. Zamek był otoczony bagnistym terenem i rozlewiskami rzeki, a do miasta prowadził drewniany most o długości 300 metrów. Przedzamcze, czyli w zasadzie zaplecze gospodarcze zbudowano na olbrzymiej platformie drewnianej nad grząskim terenem. Książę Janusz I podwyższył mury i zbudował książęcą rezydencję. Fosę przebudowano wykładając ją drewnianymi balami. Mury podwyższono z czasem kolejny raz, podniesiono również wieże do wysokości 21 metrów.
Pod koniec XV wieku zamek stracił na znaczeniu i powoli wymagał remontu. Dopiero przejecie zamku w ramach oprawy wdowiej przez królową Bonę przyniosło nadzieje w postaci remontu. I modernizacji. Zamek już wówczas był przystosowany do broni palnej, a wejście główne ulokowano w furcie zachodniej. Zamek został spalony w czasie potopu szwedzkiego i od tego czasu pozostaje ruiną. Po III rozbiorze Polski dostał się w ręce Prusaków, którzy początkowo chcieli go wykorzystać na więzienie, a ostatecznie potraktowali jako magazyn materiałów budowlanych. Dopiero po 1818 roku ruiny zostały zabezpieczone przez Krasińskich , nowych właścicieli. Pierwsze prace remontowe przeprowadzono dopiero na początku XX wieku, rewitalizacja rozpoczęta po II wojnie światowej trwa praktycznie cały czas.
Krasińscy od XVII wieku byli w posiadaniu majątku w pobliskiej Opinogórze, w której z czasem utworzono ordynację. Bogaci Krasińscy nie zbudowali w Opinogórze pałacu, tylko duży dwór, który rozebrano z zamiarem odbudowy na początku XX wieku. Doszło do tego dopiero po II wojnie światowej w ramach organizowania Muzeum Romantyzmu. Opinogóra słynna jest z pałacyku zbudowanego dla poety Wincentego Krasińskiego. Prawdopodobnie neogotycki pałacyk miał być pawilonem ogrodowym do przyjmowania gości, ale po ślubie poety rozbudowano go i w tej formie możemy go dzisiaj podziwiać, oczywiście po powojennej odbudowie i rewitalizacji. Więcej zdjęc Opinogóry – https://discover.pl/palac-krasinskich-w-opinogorze-muzeum-romantyzmu/
